Çinko Minerali Nedir, Faydaları Nelerdir?

Vitamin ve mineraller, vücuttaki pek çok metabolik yolakta görev alan moleküllerdir. Mikronutrientler grubu altında yer alan vitamin ve minerallerin eksikliğinde görev aldıkları metabolik olaylarda aksamalar görülebilir, genel sağlığı olumsuz yönde etkileyecek durumlar oluşabilir. Bu nedenle kişilerin günlük olarak yeteri miktarda vitamin ve mineral alması gerekir.

Çinko Minerali Nedir?

Çinko; mavimsi açık gri renkte, kırılgan bir metaldir. Antik çağlardan beri bilinmekte olan çinko, çok sayıda farklı alaşımın yapısında yer almıştır. Çinko elementi hakkındaki bilgilerin genişlemesiyle birlikte bu madde otomotiv sektöründe parça üretiminden organik madde sentezine, saat yapımından pil bileşeni olmaya kadar pek çok farklı alanda kullanılmaya başlanmıştır. Çinko minerali, insan vücudunda da önemli görevlerde yer alır. Vücutta eser miktarda bulunan çinko; saç sağlığından DNA sentezine, cilt görünümünden makro besin metabolizmasına kadar uzanan geniş bir yelpazedeki olaylarda rol oynar. Çinko elementinin vücutta yeterli miktarda bulunması, bu mineralin yer aldığı metabolik olayların sorunsuz bir şekilde devam etmesi için oldukça önemlidir. Diğer vitamin ve minerallerde olduğu gibi çinkonun eksikliği de vücutta istenmeyen bazı sağlık sorunlarına yol açabilir.

Çinko Mineralinin Faydaları Nelerdir?

Çinkonun vücutta çok sayıda görevi vardır.

Çinkonun vücuttaki başlıca rollerinden biri, 100’den fazla enzimin çalışması için gerekli olmasıdır. Enzimler, vücuttaki metabolik olayların gerçekleşmesini sağlayan katalizörlerdir. Enzimlerin düzgün çalışmaması, ilgili metabolik olayın gerçekleşememesine yol açar ve bu durumun vücutta oldukça kötü etkileri olabilir. Protein yapıda olan enzimler, optimal şekilde çalışabilmek için bazı mineral ya da vitaminlere ihtiyaç duyabilir. Bu vitamin ve minerallerin eksikliği de enzimlerin yeterli ölçüde işlev görmesine engel olarak metabolik yolakların aksamasına neden olur. Nükleik asit sentezi, yağ asidi metabolizması gibi olayları katalizleyen enzimler, optimal etki gösterebilmek için çinkoya ihtiyaç duyar. Dolayısıyla çinko eksikliğinde, çalışmak için bu minerale gereksinim duyan enzimlerin etkisi azalır, ilgili metabolik yolaklarda problemler meydana gelebilir.

İnsanlarda küçük yaşlarda büyüme ve gelişme, yetişkinlikte ise yenilenme için hücre bölünmesi oldukça kritik bir rol oynar. Hücre bölünmesi, adından da anlaşılacağı üzere, insan vücudundaki hücrelerin ikiye ayrılarak sayıca artmasına verilen addır. İnsan vücudunda sperm ve yumurtanın döllenmesi sonucu oluşan zigot aşamasından yaşamın son gününe kadar hücre bölünmesi devam eder. Hayatın başlangıcında oldukça hızlı olan hücre bölünmesi, büyüme ve gelişmenin temelini oluşturur. İlerleyen yaşlarda büyüme tamamlanmış olsa da sindirim epitelinin yenilenmesi, saç ve tırnak uzaması, cilt hücrelerinin yenilenmesi gibi süreçlerde hücre bölünmesi aktif olarak devam eder. Bölünmenin sorunsuz olarak gerçekleşebilmesi için hücre çekirdeğindeki genetik materyalin yani DNA’nın kopyalanması gerekir. Yine bölünme sırasında tek hücreden iki hücre oluşacağı için sonuçta her iki hücreye de yetecek ölçüde protein sentezinin gerçekleşmesi lazımdır. Çinko minerali hem normal DNA sentezinde hem de normal protein metabolizmasında yer alır. Dolayısıyla hücrelerin sorunsuz bir şekilde bölünmesi, büyüme ve gelişmenin devam etmesi, saç, tırnak, cilt sağlığının normal olabilmesi gibi konularda çinko mineralinin katkısı vardır.

Bağışıklık sistemi, vücudu yabancı ve zararlı mikroorganizmalardan koruyan kompleks bir sistemdir. Bağışıklık sistemi ya da diğer adıyla immün sistem içerisinde çok sayıda farklı hücre ve organ yer alır. Bu hücrelerin her birinin, patojen yani hastalık yapıcı mikroorganizmanın bertaraf edilmesinde farklı bir rolü vardır. Bazı hücreler bu patojenlerin vücuda girdiğini diğerlerine haber vermekle görevliyken bazıları bu hücreleri tanıyıp öldürücü hücrelere sunmakla bazıları ise patojen mikroorganizmaları yok etmekle görevlidir. Bağışıklık sisteminde organlar ise bağışıklık hücrelerinin üretiminden, eğitiminden ve depolanmasından sorumludur. Vücudun enfeksiyon hastalıklarına karşı dirençli olabilmesi için immün sistemin sorunsuz bir şekilde çalışması gerekir. Çinko minerali bağışıklık sisteminin normal fonksiyonuna katkıda bulunur.

Sağlıklı bir insan vücudunun pH değeri 7.35-7.45 arasında yer alır. pH değeri vücuttaki hidrojen iyonlarının bir göstergesidir. Vücutta pH değerinin bu kadar küçük bir aralıkta tutulması asit- baz dengesi sayesinde olur. pH değerinin bu aralığın aşağısına düşmesi veya yukarısına çıkması, vücutta solunum başta olmak üzere hayati pek çok fonksiyonda değişikliklere yol açar. Bu değişikler, sağlık için olumsuz sonuçlar doğurabilir. Dolayısıyla vücuttaki asit- baz dengesi hassas bir şekilde korunmalıdır. Çinkonun vücuttaki görevlerinden birisi de asit- baz metabolizmasında görev alarak bu hassas dengesinin korunmasına yardımcı olmaktır.

Görme, insan vücudunda oldukça önemli bir duyusal fonksiyon olmakla birlikte bir o kadar da hassastır. Görme ile ilgili problemler geçmişte daha çok ileri yaş grubunu etkilese de günümüzde artmış ekran süresi, sağlıksız beslenme gibi pek çok faktör nedeniyle görme sorunları genç yaştaki bireyleri de etkiler hale gelmiştir. Vücutta normal görme fonksiyonuna katkıda bulunan mikro besinlerden en bilineni A vitaminidir. A vitamini eksikliğinde görme duyusunda problemler ortaya çıkabilir. Ancak normal görme fonksiyonu ile ilişkili tek mikro besin A vitamini değildir. Çinko ise hem A vitamini metabolizmasına hem de normal görme fonksiyonlarına katkı sağlar.

Kemikler sürekli yıkım ve yeniden yapım aşamasında olan aktif bir yapıdır. Yani sanılanın aksine yekim yapımı büyüme çağının bitimi ve yetişkinliğe geçiş ile sona ermez. Hem kemik yapımı hem de kemik yıkımı ömür boyu devam eder. Büyüme evresinde kemik yapımı fazlayken ileri yaşa gelindiğinde ise yıkımı ön plana geçer. Sürekli devinim halinde olan bu yapıların sağlıklı olması genel vücut sağlığı açısından oldukça önemlidir. Çinko, normal kemik sağlığının korunmasında önemli bir mineraldir. Çinko eksikliğinde kemik sağlığı ile ilgili sorunlar ortaya çıkabilir.

Çinko Mineralinin Eksiklik Belirtileri Nelerdir?

Çinko eksikliği, vücutta bulunan çinko miktarının normal değerlerin altında olmasıdır. Farklı sebeplere bağlı olarak gelişebilen çinko eksikliğinde vücudun farklı bölgelerini etkileyen çok sayıda farklı belirti ortaya çıkabilir. Çünkü çinko vücutta hücre bölünmesinden bağışıklık fonksiyonuna, kemik sağlığından yağ asidi oksidasyonuna kadar çeşitli olaylarda görev alır. Çinko eksikliğinde ortaya çıkan belirtiler, çinkonun yer aldığı metabolik yolaklardaki aksama sonucunda ortaya çıkar.

Çinko eksikliğinde görülebilecek semptomlar şu şekildedir:

• İştahsızlık, istemsiz kilo kaybı
• Yorgun, halsiz hissetme
• Ağızda, ciltte tekrarlayan yaralar ya da döküntüler
• Yara iyileşmesinde gecikme
• Büyüme ve gelişmede yavaşlama
• İshal
• Koku ve tat alma duyularında problemler
• Saç dökülmesi
• Enfeksiyona yatkınlık, sık hastalanma
• Odaklanmada güçlük
• Görmede sorun yaşama
• Cinsel disfonksiyon

Çinko eksikliğinde görülebilecek belirtiler, farklı sağlık sorunlarına bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Dolayısıyla bu belirtilerin çinko eksikliğine mi bağlı yoksa başka bir nedene mi bağlı olduğunu anlamak her zaman kolay olmayabilir. Çinko eksikliği tanısı koymak için serum ya da plazma çinko düzeylerine bakılır. Bakılan bu düzeylerin kişinin yaşına, cinsiyetine göre belirlenen değerlerin altında olması eksiklik tablosunu işaret eder.

Çinko Mineralinin Eksiklik Nedenleri Nelerdir?

Çinko eksikliği toplumda çok sık rastlanan bir durum olmamakla birlikte nadir de görülmez. Çinko eksikliği temel olarak yetersiz çinko alımı, çinko emilimindeki bozukluklar, vücudun artmış çinko ihtiyacı ve çinko atımındaki artış olmak üzere dört temel nedenle ortaya çıkar. Toplumda yer alan bazı gruplar bu dört temelden birine yatkınlık nedeniyle, eksiklik açısından risk altındadır.

Besinlerle alınan çinko başlıca ince bağırsaktan emilerek kana karışır. Gastrointestinal sistem yani sindirim sistemiyle ilgili rahatsızlığı olan kişilerde çinko mineralinin emilimi ile ilgili problemler görülebilir. Çinko emilimin azalması sonucu zamanla kandaki çinko düzeyleri düşmeye başlar ve eksiklik tablosu ortaya çıkar. Gastrointestinal sistem rahatsızlıkları ayrıca bağırsaklardan çinko atımının artmasına neden olarak da çinko düzeylerinin düşmesine yol açabilir. Yine mide ve bağırsakları ilgilendiren cerrahi işlem uygulanmış kişiler de çinko eksikliği açısından riskli grupta yer alır.

Hayvansal besinlerden alınan çinkonun biyoyararlanımı, bitkisel kaynaktan alınan çinkoya göre daha yüksektir. Ayrıca baklagil ve tam tahıllarda bulunan fitat molekülü, çinkoya bağlanarak bu mineralin bağırsaklardan emilimini engeller. Dolayısıyla bitkisel temelli beslenen kişilerde çinko eksikliği görülme ihtimali artar.

Hamilelerde, özellikle gebeliğin başında alt sınıra yakın çinko değeri olanlarda, çinko eksikliği tablosuyla karşılaşılabilir. Bu durum genellikle gebeliğin ilerleyen dönemlerinde anne karnındaki bebeğin çinko ihtiyacının artmasına bağlı olarak gerçekleşir. Emziren kadınlarda da çinko depoları zamanla tükenebilir. Dolayısıyla hem gebe hem de emziren kadınlar çinko eksikliği açısından risk altındadır.

Anne sütüyle beslenen çocukların hemen hemen tüm mikro besin ihtiyaçları süt ile karşılanır. Ancak ilk 6 aydan sonra anne sütü bebeğin artmış çinko ihtiyacı karşılamakta yetersiz kalabilir. Bu nedenle ilk 6 ayını tamamlamış bebeklerin beslenmesinde çinko içeren ek gıdaların olması ya da bebeklerin çinko ile zenginleştirilmiş formulalarla beslenmesi gerekir. Aksi halde bu yaş grubundaki bebeklerde eksiklik ortaya çıkabilir.

Alkol tüketimi hem bağırsaklardan çinko emilimini azaltır hem de böbreklerden çinko atımını artırır. Dolayısıyla düzenli olarak, orta-yüksek miktarda alkol tüketen kişilerde çinko eksikliği görülme ihtimali artmıştır.

Çinko Minerali Hangi Besinlerde Bulunur?

Çinko vücutta depolanan bir mineral değildir. Dolayısıyla eksiklik tablosundan korunmak için her gün yeterli miktarda çinko tüketilmesi gerekir. Çinko içeriği yüksek olan besinler şu şekilde sıralanabilir:

• Kırmızı et
• Kabuklu deniz ürünleri
• Fasulye, nohut, mercimek ve diğer baklagiller
• Susam, kabak çekirdeği gibi tohum grubu besinler
• Fındık, ceviz, badem gibi kuruyemişler
• Peynir, yoğurt gibi süt ve süt ürünleri
• Yumurta
• Tam tahıllar
• Patates, bezelye gibi sebzeler
• Bitter çikolata 

Günlük alınması gereken çinko miktarı yaşa ve cinsiyete göre farklılık gösterebilir. Ancak genel olarak bakılırsa ihtiyaç duyulan çinko miktarı;

• 0-6 aylık bebeklerde günlük 2 mg
• 7-12 aylık bebeklerde günlük 3 mg
• 1-3 yaş çocuklarda günlük 3 mg
• 4-8 yaş çocuklarda 5 mg
• 9-13 yaş çocuklarda günlük 8 mg
• 14 yaş üstü bireylerde kadınlarda günlük 9 mg, erkeklerde ise günlük 11 mg şeklindedir.

Besinlerle yeterince çinko alamayan kişiler, çinko içeren gıda takviyelerine başvurabilir. Pharmaton^® Vitality ^® Kapsül, Pharmaton Essential Women, Pharmaton Essential Men ve Pharmaton 50+ içeriğinde yer alan çinko ile vücudunuza ihtiyaç duyduğu mineral miktarını desteklemenize yardımcı olur. Farklı ihtiyaçlara göre farklı içeriklerle üretilmiş bu ürünlerin hepsinde günlük ihtiyacı karşılayacak miktarda çinko minerali bulunmaktadır.

Pharmaton Vitality ^® kapsül içeriğinde bulunan Çinko Minerali bağışıklık sisteminin normal fonksiyonuna katkıda bulunur. Pharmaton Vitality ^® Kapsül, Pharmaton Essential Women, Pharmaton Essential Men ve Pharmaton 50+ içeriğinde bulunan Çinko;

1. Normal asit-baz metabolizmasına katkıda bulunur.
2. Normal karbonhidrat metabolizmasına katkıda bulunur.
3. Normal DNA sentezine katkıda bulunur.
4. Normal makro besin öğeleri metabolizmasına katkıda bulunur.
5. Yağ asitlerinin normal metabolizmasına katkıda bulunur.
6. A vitaminin normal metabolizmasına katkıda bulunur.
7. Normal protein sentezine katkıda bulunur.
8. Normal kemiklerin korunmasına katkıda bulunur.
9. Normal saçın korunmasına katkıda bulunur.
10. Normal tırnakların korunmasına katkıda bulunur.
11. Normal cildin korunmasına katkıda bulunur.
12. Normal görme yetisinin korunmasına katkıda bulunur.
13. Bağışıklık sisteminin normal fonksiyonuna katkıda bulunur.
14. Hücre bölünmesinde görevi vardır.

Pharmaton takviye edici gıdadır ve günde 1 adet tüketilmelidir. Dilediğiniz Pharmaton ürününü size en yakın eczaneden satın alabilirsiniz. Sağlıklı günler dileriz!