İnsan vücudu güneş maruziyeti ile D vitaminini sentezleyebilme özelliğine sahiptir. Güneş ışığına ek olarak çeşitli besinler ve takviye gıda ürünleri de D vitamini kaynağı olarak kullanılabilir. D vitamininin vücut için vazgeçilmez olmasının başta kemik ve diş sağlığı olmak üzere birçok sebebi vardır. Adı vitamin olmasına rağmen bir öncü hormon gibi hareket eden D vitamini diğer vitaminlerden, birçok farklı özelliği olması nedeniyle ayrılır. 

D Vitamini Nedir?

D vitamini diğer vitamin sınıfı mikro besin maddelerinden oldukça farklı bir maddedir. Aslında steroid yapıda bir hormon olan D vitamini güneş ışığı maruziyeti sonrasında deride kolesterol kullanılarak sentezlenebilir. Bu nedenle D vitamini aynı zamanda güneş ışığı vitamini olarak da bilinir. Bazı durumlarda güneş ışığı bireyin vücudu için gerekli D vitamini düzeyine ulaşması için yeterli olmayabilir. Böyle durumlarda bu vitamini içeren sınırlı sayıda besinin tüketilmesi veya diyetin çeşitli ürünlerle desteklenmesi katkı sağlayabilir. 

D vitamini eksikliği dünya üzerindeki insanların neredeyse yarısını etkileyen bir durumdur. Farklı ırk ve yaş gruplarındaki yaklaşık olarak 1 milyar insanın D vitamini seviyesi normal kabul edilen değerlerin altında tespit edilir. D vitamini yağda çözünen bir vitamindir ve dolayısıyla yağ yapıdaki maddelerin içerisinde eriyerek vücutta uzun süreli olarak depolanabilir. Gıdalar ile vücuda alınan D vitamini temel olarak iki formdadır. D3 vitamini olarak bilinen kolekalsiferol yumurta sarısı ve yağlı soğuk su balıkları gibi hayvansal kaynaklı gıdalar ile vücuda alınır. D2 vitamini olarak isimlendirilen ergokalsiferol ise mantar ve maya gibi bitkisel kaynaklı gıdalar içerisindedir. 

D Vitamini Faydaları Nelerdir? 

D vitamini vücuda alındıktan sonra etki gösterebilmesi için öncelikle aktif formuna dönüştürülmelidir. Bu aktifleşme sürecinde ilk olarak karaciğerde bazı işlemlerden geçen D vitamininin aynı zamanda depo formu olan halini alması sağlanır. Bu işlemin ardından ise böbreklere ulaş D vitamini kalsitriol olarak isimlendirilen aktif steroid hormon formuna dönüştürülür. Kalsitriol hücreler üzerindeki kendi reseptörü (almaç) ile etkileşerek çeşitli vücut fonksiyonlarında düzenleyici etki gösterebilir. D vitaminin reseptörleri vücuttaki neredeyse tüm hücrelerin yüzeyinde yer alması bu vitaminin önemine işaret eden önemli bir bilgidir. D vitaminin bu reseptör yapısı ile etkileşime geçmesi sonrasında çeşitli genlerin açıp kapanmasını sağlayarak çeşitli hücresel değişiklikler meydana getirir. Bu süreç steroid yapıdaki hormonların çalışma mantığına oldukça benzerdir.  

D vitamini, kalsiyum ve fosforun normal emilimine katkı sağlayan bir vitamindir. Kalsiyumun normal kan düzeyine katkı yapması ince bağırsaklardan emilimine ve böbreklerden geri emilimine yaptığı destek sayesindedir. 

D Vitamini Eksiklik Belirtileri Nelerdir? 

D vitamini vücudun birçok sistemini etkileyebilen oldukça önemli bir vitamindir. Diğer vitaminlerden farklı olarak bir hormon gibi işlev gösteren D vitamini vücudun herhangi bir hücresini etkileyerek çeşitli değişikliklerin meydana gelmesini tetikleyebilir. Vücutta güneş ışınlarının etkileşimi ile deride kolesterol kullanılarak sentezlenebiliyor olmasının yanında çeşitli mandıra ürünleri ve yağlı balıkların tüketilmesi ile de D vitamini elde edilebilir. D vitamininin sadece gıdalar vasıtası ile vücuda alınması bazı bireylerde bu vitamin için yeterli düzeye ulaşılmasını sağlayamayabilir. Ekvator çizgisine yakın yaşayan ve güneş ışını maruziyeti yüksek olan kesimlerde cilt üzerinde yeterli miktarda vitamin sentezlenebildiği için D vitamini eksikliği olgularına pek fazla rastlanılmamaktadır. Ancak diğer coğrafyalarda güneşten yeterince faydalanmayan kişilerde bir süre sonra D vitamini eksikliği oluşabileceği için dikkatli olunması önerilir. D vitamini eksikliği oluşan bazı bireylerde oluşan şikayetler oldukça silik olabilir ve kişi kendisinde bu durumun mevcut olduğunun farkında olmayabilir. Zaman içerisinde yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilecek bu belirtiler hakkında bilinçli olunması önerilir:

• D vitamini bağışıklık sisteminin normal fonksiyonlarına katkıda bulunan bir vitamindir. Vücutta hastalık oluşturma potansiyeline sahip mikro canlılar ile girişilen mücadelede oldukça önemli bir rol oynayan bu vitaminin eksikliği bazı kişilerde enfeksiyon gelişimine karşı yatkınlık yaratabileceği için dikkatli olunmalıdır. 

• D vitamini normal kas ve kemiklerin korunmasına katkıda bulunur. Bu etkisini öncelikle kalsiyum emilimini destekleyerek gerçekleştiren bu vitaminin eksikliğinde kemik ve bel ağrısı gibi şikayetler ortaya çıkabilir. Vitamin düzeyinin azalması ve kalsiyum emiliminin etkilenmesi sonrasında oluşan kemik mineralizasyon kaybı aynı zamanda kırıklara karşı bir yatkınlık yaratabileceği için dikkatli olunması önerilir. 

D vitamini eksikliği sonrası oluşan belirtilerin oldukça çeşilti olması nedeniyle D vitamini eksikliği bulunan çoğu kişi bu durumununun farkında olmayabilir. Ancak hekimler kişide D vitamini eksikliği gelişimine dair risk faktörlerinin bulunması ve şikayetlerinin bu tablo ile uyumlu olması halinde basit kan tetkikleri ile durumu tespit ve tedavi edebilirler. 

D Vitamini Eksikliği Nedenleri Nelerdir, Kimlerde Görülür? 

D vitamini eksikliğinin oluşmasında birçok faktör rol oynayabilir. Yeterince D vitamini içeren gıda tüketilmemesi, vücutta bu vitaminin emilimi veya kullanımı ile ilgili bir problem oluşması ya da güneş ışınlarına yeterince maruz kalınmaması, D vitamini eksikliğinin başlıca nedenleri arasındadır.

İçeriği zenginleştirilmiş gıdalar ve çeşitli ürünler D vitamini ihtiva edebilir. Bu besin maddelerini tüketmeyen bazı kişilerde zaman içerisinde D vitamini seviyesinde bir azalma söz konusu olabilir. Bazı kişiler ise beslenme faktörüne ek olarak çalışma koşulları veya mevsimsel etkenler nedeniyle güneş ışınlarından yeterince yararlanamazlar. Yaşanılan çevrenin dünya üzerindeki konumu da ciltten D vitamini sentezinde önemli bir konudur. Özellikle kuzey kesimlerde yaşayan kişilerde kış aylarında yeterince güneş ışını ile temas sağlanamayabilir. Çok sıcak iklimlerde yaşayan bireyler de D vitamini eksikliği açısından risk altındadır. Sıcak ve nemli ortamlardan kaçınmak için klimalı ve kapalı ortamların tercih edilmesi güneş ışını maruziyetini azaltarak ciltte sentezlenen D vitamini düzeyinin azalması ile sonuçlanabilir. Bazı bölgelerde hava kirliliği nedeniyle yeryüzüne ulaşan güneş ışını düzeyinde bir azalma meydana gelebilir. Aynı zamanda havanın kirli olduğu bölgelerde yaşayan kişiler bu kirli havaya maruz kalmamak için kapalı ortamlarda kalmayı tercih edebilir.

Çevresel faktörlere ek olarak Crohn veya çölyak hastalığı gibi sindirim sistemi rahatsızlıklarında D vitamini de dahil olmak üzere çeşitli maddelerin emiliminde problem yaşanabilir. 

Kolesterol metabolizması üzerine etki eden bazı ilaçların kullanımı sonrasında D vitamini emilimi ve sentezi olumsuz yönde etkilenebileceği için bilinçli olunmalıdır.

Koyu cilt rengi olan kişiler açık ten renkli kişilere göre D vitamini sentezi için daha fazla güneş ışığına gereksinim duyar. Ancak açık ten renkli kişilerde güneş ışınları ile oluşabilecek hasar daha fazla olabileceği için dikkatli olunmalıdır. 

D vitaminin aktifleşmesi böbrek ve karaciğerde gerçekleştirilir. Dolayısıyla bu organlar ile ilgili problemler varlığında bireyde aktif D vitamini düzeylerinde bir azalma söz konusu olabilir. 

D Vitamini Eksikliğinde Neler Olur?

Yağda çözünebilen vitaminler arasında yer alan D vitamini, normal kalsiyum dengesi ve normal kemik metabolizması için oldukça önemli katkılar sağlar. Bu vitaminin normal kabul edilen değerin çok altında olması çocuklarda raşitizm yetişkinlerde ise osteomalazi olarak isimlendirilen kemik patolojileri ile kendisini gösterebilir. 1930’lu yıllarda başlayan süt ve süt ürünlerinin D vitamini ile zenginleştirilmesi işlemi sayesinde günümüzde raşitizm vakalarına pek sık rastlanılmaz. Ancak bu vitaminin sessiz bir seyir izleyebilen eksikliği hali dünya üzerinde neredeyse 1 milyar insanı etkileyen bir durumdur. Kemik erimesi ile de ilişkilendirilen D vitamini eksikliğinde kemik mineralizasyonunun olumsuz yönde etkilenmesi ile düşme ve kırıklara karşı bir yatkınlık meydana gelebileceği için dikkatli olunmalıdır.

D Vitamini Fazlalığında Ne Olur? 

Günlük tüketilmesi önerilen D vitamini miktarı 5 mikrogramdır. Bu değer yaklaşık olarak 200 IU birime tekabül eder. Günlük tüketilecek 100 IU D3 vitamini bireyin kan D vitamini seviyesini yaklaşık olarak 1 ng/ml (2,5 nmol/l) artırıcı etki gösterebilir. Uzun süreli yüksek doz vitamin kullanımı sonrasında vücutta aşırı miktarda D vitamini birikimi meydana gelebilir. D vitamini intoksikasyonu (zehirlenmesi) bu vitaminin değerinin ml kanda 150 ng seviyesinin üzerine ulaştığında başlar. Bu vitaminin yağ dokuda depolanarak kan dolaşımına yavaşça salnıyor oluşu nedeniyle intoksikasyonun etkileri kişi D vitamini kullanımını sonlandırmış olmasına rağmen aylar boyunca devam edebilir. Ancak D vitamini fazlalığının çok sık rastlanılan bir durum olmadığı unutulmamalıdır.  

D vitamini fazlalığı vücutta çeşitli durumları tetikleyici özellik gösterebilir. Normal kalsiyum emiliminde artışa neden olan d vitamini fazlalığı hiperkalsemi adı verilen duruma yol açarak sindirim problemleri, halsizlik, sersemlik, aşırı susama ve sık idrara çıkma gibi şikayetlere neden olabilir. Bu durum aynı zamanda başta böbrekler olmak üzere çeşitli organları da olumsuz yönde etkileyebileceği için bilinçli olunmalıdır.

D Vitamini Hangi Kaynaklardan Alınır? 

D vitamini için kaynakların başında güneş ışınları yer alır. İnsan cildi kolesterol maddesini kullanarak D vitaminin öncü formlarını sentezleyebilme kapasitesine sahiptir. Sentezlenen bu öncü vitaminin güneş ışınlarından özellikle UVB ışınlarla etkileşimi sonrasında D vitamini meydana gelir. Güneş ışınlarından yararlanırken bu süre zarfının kısa tutulması gerektiği unutulmamalıdır. Uzamış süreli güneş ışını maruziyetlerinde başta güneş yanıkları olmak üzere çeşitli cilt problemleri meydana gelebileceği için dikkatli olunması önerilir. Güneş ışını maruziyetinin bireyinin cilt özellikleri göz önünde bulundurularak günlük 10-30 dakika arasında tutulması önerilir. 

Güneş ışınları dışında çeşitli içeriği zenginleştirilmiş besinler ve takviye gıda ürünleri tüketilerek de vücuda D vitamini alımı gerçekleştirilebilir. 

D Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur? 

D vitaminin bağışıklık sistemi üzerindeki etkisi son yılların popüler araştırma konuları arasında yer alır. D vitaminin vücudun neredeyse tüm hücrelerinde reseptörüne sahip olması nedeniyle bağışıklık sistemi hücreleri üzerinde de etki gösterebileceğine işaret eder. Bu hücrelerin işlevleri ile ilgili meydana gelen değişiklikler ise hem doğal hem de kazanılmış bağışıklık yanıtlarının düzenlenmesine yardımcı olabilir. Somon gibi yağlı soğuk su balıkları oldukça önemli D vitamini kaynakları arasında yer alırlar. Deniz ürünleri dışında yumurta sarısı, D vitamini ihtiva eden bir diğer gıdadır. Yumurtanın beyaz kısmının protein açısından zengin kısmına karşılık olarak yumurta sarısı mineral, vitamin ve yağ bakımından zengin yumurta kısmını oluşturur. 

İçeriği zenginleştirilmiş süt, meyve suları, yulaf ezmesi ya da mısır gevreği gibi ürünler dışında hayvansal kaynaklı olmayan D vitamini içeren bir diğer gıda olan mantarlar, insanlar gibi güneşin ultraviyole ışınlarını kullanarak D vitamini sentezleyebilme özelliğine sahip canlılardır. Dolayısıyla mantar tüketimi ile de vücuda bir miktar D vitamini alınması gerçekleştirilebilir.  

Pharmaton İçeriğindeki D Vitamini İle Bağışıklık Sisteminizin Normal Fonksiyonuna Katkıda Bulunun

Bağışıklık sistemi vücudu iç ve dış tehditlere karşı koruyan vücut sistemidir. Pharmaton içeriğindeki D vitamini ile bağışıklık sisteminizin normal fonksiyonuna katkıda bulunabilirsiniz. Pharmaton^® Vitality ^® içeriğinde bulunan A, C, B12, D vitaminleri ve Demir, Çinko, Bakır, Selenyum, bağışıklık sisteminin normal fonksiyonuna katkıda bulunur. Pharmaton Essential Serisi içeriğinde bulunan C, B6, B12, D vitaminleri ve Folik Asit, Demir, Selenyum, Çinko, Bakır ile bağışıklık sisteminin normal fonksiyonuna katkıda bulunur. Pharmaton 50+ ’ta ise içeriğinde bulunan B6, B12, C, D vitaminleri ve Bakır, Demir, Çinko, Selenyum, Folik Asit bağışıklık sisteminin normal fonksiyonuna katkıda bulunur.